Duw gevangenisbewaarder leidt tot strafontslag

Betrokkene was werkzaam als [naam functie] in het Detentiecentrum [woonplaats] . Op woensdag 8 maart 2017 heeft een incident plaatsgevonden waarbij betrokkene en een ingeslotene betrokken waren. Betrokkene heeft hiervan melding gemaakt. Door hem en twee bij het incident aanwezige collega’s zijn rapporten van het incident opgemaakt. Aansluitend heeft de minister een onderzoek ingesteld naar het incident.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank - met bepalingen omtrent vergoeding van griffierecht en proceskosten - het beroep tegen het bestreden besluit gegrond verklaard en het bestreden besluit vernietigd. Voorts heeft de rechtbank het bezwaar gegrond verklaard, het primaire besluit herroepen en bepaald dat deze uitspraak in de plaats treedt van het bestreden besluit. Daartoe heeft de rechtbank, mede op basis van de ter zitting van de rechtbank getoonde camerabeelden, kort samengevat geoordeeld dat de minister gelet op alle omstandigheden niet gevolgd kan worden in zijn standpunt dat het door betrokkene toegepaste geweld niet noodzakelijk en daarom buitenproportioneel was.

3. In hoger beroep heeft de minister zijn standpunt herhaald dat betrokkene zich schuldig heeft gemaakt aan buitenproportioneel geweld, wat gekwalificeerd moet worden als ernstig plichtsverzuim en een disciplinair ontslag rechtvaardigt. Betrokkene duwde de ingeslotene de cel in terwijl daarvoor geen aanleiding was en betrokkene sloeg de ingeslotene tot twee keer toe in de cel, waar betrokkene de-escalerend had kunnen en moeten optreden. Er was geen sprake van zelfverdediging en dus was geweld niet noodzakelijk. Dit maakt dat het toegepaste geweld moet worden gekwalificeerd als buitenproportioneel.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

Voor de constatering van plichtsverzuim dat tot het opleggen van een disciplinaire straf aanleiding kan geven is volgens vaste rechtspraak (uitspraak van 15 september 2011, ECLI:NL:CRVB:2011:BT1997) noodzakelijk dat op basis van de beschikbare, deugdelijk vastgestelde gegevens de overtuiging is verkregen dat de betrokken ambtenaar de hem verweten gedragingen heeft begaan.

Op de camerabeelden is te zien dat, nadat de ingeslotene met betrokkene en een collega van betrokkene meeloopt naar zijn cel, betrokkene de ingeslotene ter hoogte van de celdeur een duw de cel in geeft. Ter zitting heeft betrokkene desgevraagd verklaard dat voor de duw geen directe of concrete aanleiding bestond, maar dat deze duw moet worden gezien als een controle handeling ter bevestiging dat de ingeslotene in zijn cel is. Nu het geven van de duw niet noodzakelijk was kan gesproken worden van buitenproportioneel geweld. De minister heeft deze gedraging van betrokkene dan ook kunnen kwalificeren als plichtsverzuim.

Het slaan in de cel is niet zichtbaar op de camerabeelden. Kennelijk, nu op die beelden wel zichtbaar is dat betrokkene eerst wat terugdeinsde, was het slaan een reactie van betrokkene op de houding van de ingeslotene. Betrokkene heeft op zitting gezegd dat hij de ingeslotene met zijn vuist heeft geslagen in zijn zij en in zijn gezicht. Namens de minister is in hoger beroep terecht betoogd dat het slaan van de ingeslotene in de cel niet nodig zou zijn geweest als betrokkene op een eerder moment de-escalerend had opgetreden. Anders dan de rechtbank is de Raad van oordeel dat de minister deze gedraging terecht heeft beschouwd als buitenproportioneel geweld en als plichtsverzuim heeft kunnen aanmerken.

Het in 4.2 en 4.3 vastgestelde plichtsverzuim kan betrokkene worden toegerekend. De minister was dan ook bevoegd betrokkene een disciplinaire straf op te leggen.

Bij de beoordeling van de zwaarte van de aan betrokkene opgelegde straf neemt de Raad in ogenschouw dat een deel van het betrokkene verweten plichtsverzuim buiten beschouwing moet blijven. Betrokkene heeft weliswaar buitenproportioneel geweld gebruikt, maar er was geen sprake van het toepassen van hevig geweld. De ingeslotene heeft door de duw en het slaan geen - fysiek - letsel opgelopen; hij heeft geen medische verzorging nodig gehad. De ingeslotene heeft, ook nadat hij over het voorval is gehoord, geen aangifte gedaan. Het naar de cel brengen van de ingeslotene had te maken met door de ingeslotene vertoond onaanvaardbaar agressief gedrag waaraan deze zich vaker schuldig maakte. Gelet op al deze omstandigheden is de Raad van oordeel dat de disciplinaire straf van onvoorwaardelijk ontslag onevenredig is aan de aard en de ernst van het plichtsverzuim.